De heilige groeve

Waar ligt de grens tussen natuur en cultuur?

Een schelpdier bouwt een schelp om zich veilig in te voelen. Mensen bouwen kathedralen om zich verbonden te voelen met iets hogers.
In mijn tekeningen doen kapellen en kathedralen denken aan schelpen en fossielen. Ze zijn omgeven door marmer en lijken langzaam te worden prijsgegeven – of worden ze juist langzaam ingekapseld?

De Heilige Groeve begon als een onderzoek naar wat er gebeurt als je iets wat oud is terugbrengt naar zijn plek van oorsprong. Renaissancegebouwen zijn gemaakt van marmer. Niemand ziet de ruwheid, de puurheid van een Toscaanse berg terug in hun fijnmazige, sneeuwwitte, met zwarte banen doorgroefde lijnenwerk. Wat als je die twee samenbrengt? Wat als je een renaissancegebouw terugbrengt naar haar groeve?
Met die interventie als vertrekpunt werd mijn werk een esthetisch onderzoek naar grenzen – tussen cultuur en natuur, tussen leven en dood, tussen begin en einde- en de geleidelijke transitie van het een naar het ander.

In De Heilige Groeve vormt de tegenstelling tussen begin en einde een spanningsveld. 

Zijn de kapellen en kathedralen aan hun einde gekomen? Worden ze geboren? Waren ze verlaten en zijn ze opnieuw ontdekt? Het een sluit het ander niet uit.

De ruimte onder het aardoppervlak is een plek waar begin en einde door elkaar lopen, in elkaar overgaan. Dat wat dood is, vond zijn einde en, met de aarde, een rustplaats, voeding gevend aan al wat leeft. Als de mens dode materialen uit de grond naar boven haalt, is er echter ook sprake van een begin.

De vraag is wie deze kapellen en kathedralen naar boven haalt. Als er al een gestalte ten tonele verschijnt, dan is die alleen, en treft hij of zij een verlaten situatie aan, vaak met achtergelaten materieel. De gebouwen lijken geduldig te wachten tot ze helemaal zijn vrij gesneden en vervoerd kunnen worden naar de bewoonde wereld.
Waar is deze gestalte naar op zoek in De Heilige Groeve? Is hij op zoek naar stilte, reflectie? En vindt hij deze ook daadwerkelijk in de sacrale bouwwerken? Kapellen en kathedralen zijn als iemands binnenwereld. Een plek waar je je terug kan trekken, naar je eigen stilte kan luisteren.
Maar niemand kan voor altijd de deuren sluiten. Niemand kan zonder verse zuurstof.
  De heilige groeve nr. 1 Baptisterium. Fineliner op papier, 150 x 75 cm.

De heilige groeve nr. 2 La Spezia. Fineliner op papier, 150 x 75 cm.

Werkwijze
In de beginfase ga ik op verschillende manieren te werk. Vaak is het startpunt van mijn creatieve proces fotografie. Tussen de schier eindeloze online voorraad van beelden die in de groeves van Carrara zijn geschoten zoek ik naar interessante composities die aansluiten bij mijn ideeën. Vervolgens onderzoek ik welk gebouw in dat beeld past. Dat kan in elke mogelijke positie: rechtop, op zijn kant, diagonaal. Ik zoek naar een relatie tussen gebouw en omgeving die spanning oproept.

Een andere manier om tot een beeld te komen, is door gebruik te maken van het 3D-programma Blender. Ik creëer een ruimte die de karakteristieken heeft van een groeve en plaats hierin een 3d-model van een kerk of kapel. Door met het gebouw te spelen – draaien en schalen – onderzoek ik hoe het zich verhoudt tot een groeveachtige omgeving. Ook voor onderzoek naar focalisatie leent Blender zich goed.

Als ik tevreden ben met het beeld dat ik heb gecreëerd, werk ik het digitaal uit tot een lijntekening. In deze fase doe ik aanvullend onderzoek naar toepassing van licht en donker.
De lijntekening breng ik eerst met potlood over op het papier. Ik vul decoratieve details in. Daarna werk ik de contouren uit met fineliner. De laatste fase is de arceerfase, waarin de tekening zijn grijswaarden krijgt.